Twintig jaar na de inwerkingtreding van de wet patiëntenrechten was het hoog tijd voor een modernisering en evaluatie van deze wet. De overheid heeft hiervoor verschillende patiëntenorganisaties en zorgverleners betrokken om de wet patiëntenrechten grondig te herzien. De kamer keurde begin februari de update van de wet patiëntenrechten goed, op 23 februari volgde de publicatie in het Belgisch Staatsblad. De Europese dag van de rechten van de patiënt is het perfecte moment om de belangrijkste wijzigingen even voor jullie samen te vatten.
Uitbreiding van het toepassingsgebied
Ook mantelzorgers en bekwame helpers zullen de patiëntenrechten moeten respecteren. Voordien was dit beperkt tot gezondheidszorgbeoefenaars.
Focus op vroegtijdige zorgplanning en doelgerichte zorg
Er wordt nu meer nadruk gelegd op het bespreken van de levensdoelen en wensen van de patiënt bij het plannen van de zorg. Dit betekent dat de patiënt expliciet zijn voorkeuren en wensen kan aangeven, zelfs als deze niet noodzakelijkerwijs overeenkomen met de medisch-technisch beste behandeling.
Focus op samenwerking patiënt en zorgverlener
De term “medewerkingsplicht” wordt vervangen door “samenwerkingsplicht”, wat impliceert dat zorgverleners een actieve rol spelen in het samenwerken met de patiënt om de best mogelijke zorg te bieden.
Communicatie, gegevensdeling en het patiëntendossier
- Zorgverleners dienen te communiceren op maat van de patiënt, waarbij voldoende tijd wordt genomen en duidelijke taal wordt gebruikt. Schriftelijke informatie (bv. brochure) moet worden verstrekt op vraag of wanneer de zorgverlener dit pertinent acht, en het eerste afschrift van het patiëntendossier is nu gratis.
- De therapeutische exceptie wordt verder beperkt door een extra tussenstap: de informatie stapsgewijs aan de patiënt geven. De informatie niet geven moet een uitzondering zijn, de allerlaatste stap. Therapeutische exceptie houdt in dat je als zorgverlener bepaalde informatie niet deelt met je patiënt, omdat je denkt dat deze informatie een nadeel kan hebben voor de patiënt.
- Patiënten hebben recht op toelichting bij hun patiëntendossier.
- Persoonlijke notities in het patiëntendossier worden ook zichtbaar voor de patiënt.
- Ouders behouden na het overlijden van een kind het recht om het patiëntendossier van hun kind in te kijken.
Vertrouwenspersoon en vertegenwoordiger worden juridisch verankerd:
- Zowel de vertrouwenspersoon als de vertegenwoordiger van de patiënt krijgen een prominentere rol.
- De vertrouwenspersoon kan de patiënt nu bijstaan bij elke behandeling, gesprek, onderzoek,… De patiënt beslist zelf waar hij of zij bijstand wenst van een vertrouwenspersoon.
- Door een betere focus op vroegtijdige zorgplanning en doelgerichte zorg, kan de vertegenwoordiger beslissingen nemen volgens de wil van de patiënt en niet langer in het belang van de patiënt.
Recht op vrije keuze uitgebreid:
- Je dient als zorgverlener meer informatie beschikbaar te maken over jouw competenties. Dit kan bijvoorbeeld via een portfolio.
- Werd jouw visum (tijdelijk) geschorst, dan moet je jouw patiënten hiervan op de hoogte brengen.
Nabestaanden hebben het recht om een klacht in te dienen wanneer de patiëntenrechten niet gerespecteerd werden.
Bron: Vlaams Patiëntenplatform & Wet tot wijziging van de patiëntenrechten