Kwaliteitswet: kan een patiënt zijn toestemming intrekken voor de zorgverlening?

In onze themareeks over de nieuwe Kwaliteitswet gaan we dieper in op de belangrijke topics voor jou als zelfstandige thuisverpleegkundige.
De vraag die we hier behandelen: Kan een patiënt zijn toestemming intrekken voor de zorgverlening?

De Kwaliteitswet zet een kader uit voor kwaliteitsvolle, veilige én patiënt-gedreven zorg. Dit betekent dat een kwaliteitsvolle zorg door bekwame zorgbeoefenaars hand in hand gaat met het recht van de patiënt inzake de vrije keuze van beroepsbeoefenaar.

Dat een patiënt de verleende zorgen door een thuisverpleegkundige kan weigeren, klinkt niet onbekend in de oren. De patiënt heeft namelijk recht op keuzevrijheid en kan expliciet een zorgverlener uitsluiten. Met de keuzevrijheid wordt bedoeld de vrije keuze van zorgverlener, op voorwaarde dat de continuïteit van zorgverlening gewaarborgd blijft.

Niet elke zorg zal uitgevoerd kunnen worden op basis van toestemming. In een noodsituatie kan een zorgverlener een patiënt kortstondig de nodige zorgen toedienen, ook zonder toestemming of wanneer er op dat moment nog geen therapeutische relatie bestaat. Nood breekt wet, hulp weigeren wordt gezien als verzuim en is strafbaar. Contractuele afspraken zoals een niet-concurrentiebeding of niet-afwervingsbeding kunnen eveneens invloed hebben op het recht van keuzevrijheid.

Daarnaast kan je als zorgverlener beslissen dat je een zorg niet kan of wil uitvoeren omwille van bekwaamheid, om deontologische redenen of omwille van de continuïteit van zorgverlening als die niet gewaarborgd kan worden.

Er zijn verschillende redenen waarom een patiënt van de ene zorgverlener naar de andere overgaat. In de regel geeft de patiënt steeds zijn toestemming om zijn gegevens te verwerken. Bijgevolg zal ook de doorverwijzing op basis hiervan gebeuren. Uiteraard zal de gegevensdeling enkel kunnen binnen een therapeutische relatie, die effectief aantoonbaar moet zijn.

Toestemming geeft de patiënt op een zeker moment en met een zekere motivatie, wat wil zeggen dat die hierop kan terugkomen. De patiënt kan dus een toestemming intrekken of kan weigeren die te geven.

Het patiëntendossier krijgt hoe langer hoe meer een belangrijke en centrale rol. Deze gegevens zullen dan ook moeten worden vastgelegd.

De Kwaliteitswet zoals gepubliceerd op 22/04/2019 in het Belgisch Staatsblad mist momenteel nog zijn uitvoeringsbesluiten, wat het omzetten van de regelgeving naar de praktijk moeilijk maakt. CtpConnect houdt voor jou de vinger aan de pols en houdt de evolutie nauwgezet in het oog.

Auteurs: Kris Proost en Jana Cools